Πλούσια είναι η ιστορία της κωμόπολης. Η Δημητσάνα υπήρξε λίκνο, κέντρο και συγχρόνως τροφοδότης σε έμψυχο και άψυχο υλικό του επαναστατικού αγώνα του 21. Ακόμα είναι γενέτειρα του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε' και του Παλαιών Πατρών Γερμανού, των οποίων οι ανδριάντες την κοσμούν σήμερα, καθώς και πολλών αγωνιστών του 21. Μάλιστα το σπίτι του Γρηγορίου Ε' έχει ανακαινισθεί και στεγάζει σήμερα Εκκλησιαστικό Μουσείο. Στη θέση της ονομαστής Σχολής Δημητσάνης, σε κτίριο του 19ου αιώνα στεγάζεται η Βιβλιοθήκη και λαογραφική συλλογή. Η Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας περιέχει... σπάνιες εκδόσεις (15.000 τόμους), κώδικες και πλούσιο ιστορικό αρχείο. Προεπαναστατικά υπήρχαν πολύ περισσότεροι τόμοι, αλλά κατά την επανάσταση πολλοί καταστράφηκαν για να χρησιμοποιηθούν για τις ανάγκες του αγώνα. Στο ίδιο κτήριο στεγάζεται Λαογραφική Συλλογή, στο οποίο, μεταξύ άλλων, εκτίθεται η σέλα του Παπαφλέσσα και η λάρνακα των οστών του Παλαιών Πατρών Γερμανού.
Η Δημητσάνα ήταν από το 18ο αιώνα αξιόλογο εμπορικό κέντρο της περιοχής και γνώρισε μεγάλη ακμή. Κινητήρια δύναμη της τοπικής οικονομίας υπήρξε η υδροκίνηση με πηγή τα άφθονα νερά της περιοχής. Οι κάτοικοί της, εκμεταλλευόμενοι τη δύναμη των νερών που έρεαν από πηγές γύρω από το φαράγγι του Λούσιου, κατασκεύασαν διάφορες βιοτεχνικές εγκαταστάσεις όπως αλευρόμυλους, νεροτριβές, βυρσοδεψεία και μπαρουτόμυλους, χρησιμοποιώντας παραδοσιακούς μηχανισμούς. Οι εγκαταστάσεις αυτές συνέβαλαν στην οικονομική άνθηση της Δημητσάνας.
Ειδική μνεία πρέπει να δοθεί στην παραγωγή μπαρούτης με την οποία ασχολούντο κατά παράδοση πολλοί κάτοικοι. Ειδικότερα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 21, η Δημητσάνα αποτέλεσε το σημαντικότερο κέντρο ανεφοδιασμού σε μπαρούτι της Πελοποννήσου και τη μεγαλύτερη μπαρουταποθήκη της, την 'μπαρουταποθήκη του αγώνα για την απελευθέρωση', αφού οι μπαρουτόμυλοί της τροφοδοτούσαν ασταμάτητα τους μαχητές της Ρούμελης και του Μοριά. Οι περίφημοι μπαρουτόμυλοι της Δημητσάνας δούλευαν στο κεφαλάρι του Αϊ-Γιάννη και σε άλλα σημεία κατά μήκος του φαραγγιού.Την παραγωγή της μπαρούτης είχαν αναλάβει τότε οι αδελφοί Σπηλιοτόπουλοι, ενώ οι Δημητσανίτες είχαν απαλλαγεί από τη συμμετοχή στις μάχες για να δουλεύουν απερίσπαστοι σ' αυτήν. Το σπίτι των Σπηλιωτόπουλων είναι σήμερα ένα από τα διατηρητέα μνημεία της Δημητσάνας. Ίχνη των μπαρουτόμυλων διασώζονται μέχρι σήμερα, ενώ ένας αποκατεστημένος μπαρουτόμυλος λειτουργεί στον Αϊ-Γιάννη. Η ακμή της πόλης κράτησε μέχρι το 1900 περίπου οπότε και αρχίζει η υποβάθμισή της.
Άλλα αξιοθέατα της Δημητσάνας είναι οι έξι μπαρουτόμυλοι γύρω από την πόλη, τα σπίτια του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε' και του Παλαιών Πατρών Γερμανού και η θαυμάσια βρύση του Μουσταφά. Επίσης στο Κεφαλάρι του Αϊ-Γιάννη, 1.5 χιλ. από τη Δημητσάνα, σε μια πανέμορφη τοποθεσία, μπορεί κανείς να επισκεφθεί ένα πρότυπο και μοναδικό μουσείο, το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας και να θαυμάσει ένα έξοχο δείγμα της λειτουργίας των παραδοσιακών υδροκίνητων εγκαταστάσεων.
Η Δημητσάνα είναι διάσπαρτη από βυζαντινές εκκλησίες. Επτά εκκλησίες του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα υπάρχουν στην πόλη. Αριστουργήματα αρχιτεκτονικής και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και από ιστορική άποψη προσδίδουν στον οικισμό μια ιδιαίτερη γοητεία. Οι πιο αξιόλογες μεταξύ αυτών είναι οι εκκλησίες της Αγίας Κυριακής, απέναντι από τη Βιβλιοθήκη - μητροπολιτικός ναός της πόλης - του Αγίου Ευθυμίου, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Ιωάννη και των Αγίων Ταξιαρχών. Διάσπαρτα είναι στην κωμόπολη παλιά πέτρινα αρχοντικά και πύργοι, αρκετά αναπαλαιωμένα σήμερα, αληθινά κομψοτεχνήματα. Ξεχωρίζουν ο Πύργος του Ξενιού, πενταόροφο πετρόχτιστο οικοδόμημα (ίσως το μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα) που σήμερα στεγάζει ξενώνα, όπως και το αρχοντικό του Καζάκου που στεγάζει τον κοινοτικό ξενώνα.
Η περιοχή εκατοικείτο από την αρχαιότητα. Στην 'Πλάτσα', στο ένα από τα υψώματα που είναι χτισμένη η Δημητσάνα, υπήρχε στην αρχαιότητα η αρχαία κώμη Τεύθις. Ίχνη της σώζονται μέχρι σήμερα. Μεταξύ των σπιτιών διακρίνονται τμήματα οχυρωματικών τοίχων. Ευρήματα από την αρχαία κώμη εκτίθενται στην τοπική αρχαιολογική συλλογή που στεγάζεται στη Βιβλιοθήκη.
Η ιστορική, πολιτιστική και οικονομική πορεία της Δημητσάνας είναι στενά δεμένη με τον ποταμό Λούσιο και το φαράγγι του. Το ποτάμι - πασίγνωστο κατα την αρχαιότητα αλλά και από την αρχαία μυθολογία - περνά χαμηλότερα με κατεύθυνση προς βορρά διαγράφοντας ένα επιβλητικό φαράγγι, για να εκβάλλει τελικά στον ποταμό Αλφειό. Πρόκειται για ένα τόπο εξαιρετικού φυσικού κάλους, διάσπαρτο από ιστορικά, θρησκευτικά και αεχιτεκτονικά μνημεία, για τη διάσχισή του οποίου η Δημητσάνα αποτελεί ιδεώδη αφετηρία.
Στα δυτικά του φαραγγιού, κολλημένη σε απότομο βράχο του φαραγγιού βρίσκεται η βυζαντινή Μονή Φιλοσόφου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που ιδρύθηκε το 963. Εδώ λειτουργούσε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η περιώνυμη Σχολή της Δημητσάνας, καθώς και το κρυφό σχολειό. Σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό του μοναστηριού. Σε απόσταση 4χλμ. βρίσκεται η μονή της Παναγίας των Αιμυαλών. Στην απέναντι πλευρά του φαραγγιού και κοντά στην μονή Φιλοσόφου είναι η Μονή του Τιμίου Προδρόμου. Η πορεία μέσα από το φαράγγι καταλήξει στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Γόρτυνας, όπου βρισκόταν το ιερό του Ασκληπιού. Η πρόσβαση στο Λούσιο, το φαράγγι και τα αποκαταστημένα μονοπάτια του, μπορεί να γίνει από την ίδια την πόλη, από το κοντινό χωριό Παλαιοχώρι, που βρίσκεται χαμηλότερα, από τη μονή Φιλοσόφου και το χωριό Μάρκος.
Η πόλη διαθέτει σήμερα άρτια υποδομή για τη φιλοξενία και εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Υπάρχουν ξενοδοχεία, ξενώνες και μονάδες με ενοικιαζόμενα δωμάτια, καθώς και εστιατόρια, ταβέρνες και καφετέριες. Iδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στο όμορφο νεόδμητο ανοικτό θέατρο που κοσμεί σήμερα την πόλη (κοντά στο κτήριο του Γυμνασίου στην έξοδο προς την Στεμνίτσα), στο νέο Δημαρχείο που στεγάζεται σε ανακαινισμένο αρχοντικό και στο νέο Κολυμβητήριο χτισμένο λίγο χαμηλότερα. Επίσης σε ένα χαρακτηριστικό παλιό αρχοντικό, τον πύργο Ξενιού που κτίστηκε το 1850 από τον σταφιδέμπορο της Πάτρας Κωνσταντίνο Κουκουζή και ήταν για την εποχή του μια πολυτελής κατασκευή. Οι εσωτερικοί τοίχοι και τα ταβάνια είναι ζωγραφισμένα στο χέρι από ειδικευμένους τεχνίτες της εποχής. Σήμερα το αρχοντικό αυτό είναι ανακαινισμένο και έχει διαμορφωθεί σε ξενώνα. Επίσης, σε εξέλιξη βρίσκεται η αναπαλαίωση άλλου αρχοντικού στην συνοικία Πλάτσα που θα στεγάσει το νέο Αρχαιολογικού Μουσείο. Τα τοπικά προϊόντα, κρέας, μέλι, παραδοσιακά γλυκά και ζυμαρικά, είναι εξαιρετικής ποιότητας και περιζήτητα.
Από τη Δημητσάνα μπορεί κανείς να κατευθυνθεί οδικά, από τη μια κατεύθυνση προς τη Βυτίνα και τα Λαγκάδια, και από την άλλη, προς τη Στεμνίτσα (8 χιλ.) και από εκεί, μετά από μια συναρπαστική διαδρομή προς την Τρίπολη. Στην είσοδο της πόλης, υπάρχει δεξιά δρόμος που οδηγεί στην Ζάτουνα και τα χωριά της Ηραίας Παλούμπα, Ράφτη και Λουτρά. Ο δρόμος προς το Παλαιοχώρι επιτρέπει απ' ευθείας οδική πρόσβαση στη μονή Φιλοσόφου, τη μονή Προδρόμου, την αρχαία Γόρτυνα και τα χωριά Ελληνικό και Μάρκος. Συγχρόνως αποτελεί μια θαυμάσια διαδρομή μέσα από το φαράγγι.
Η Δημητσάνα ήταν από το 18ο αιώνα αξιόλογο εμπορικό κέντρο της περιοχής και γνώρισε μεγάλη ακμή. Κινητήρια δύναμη της τοπικής οικονομίας υπήρξε η υδροκίνηση με πηγή τα άφθονα νερά της περιοχής. Οι κάτοικοί της, εκμεταλλευόμενοι τη δύναμη των νερών που έρεαν από πηγές γύρω από το φαράγγι του Λούσιου, κατασκεύασαν διάφορες βιοτεχνικές εγκαταστάσεις όπως αλευρόμυλους, νεροτριβές, βυρσοδεψεία και μπαρουτόμυλους, χρησιμοποιώντας παραδοσιακούς μηχανισμούς. Οι εγκαταστάσεις αυτές συνέβαλαν στην οικονομική άνθηση της Δημητσάνας.
Ειδική μνεία πρέπει να δοθεί στην παραγωγή μπαρούτης με την οποία ασχολούντο κατά παράδοση πολλοί κάτοικοι. Ειδικότερα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 21, η Δημητσάνα αποτέλεσε το σημαντικότερο κέντρο ανεφοδιασμού σε μπαρούτι της Πελοποννήσου και τη μεγαλύτερη μπαρουταποθήκη της, την 'μπαρουταποθήκη του αγώνα για την απελευθέρωση', αφού οι μπαρουτόμυλοί της τροφοδοτούσαν ασταμάτητα τους μαχητές της Ρούμελης και του Μοριά. Οι περίφημοι μπαρουτόμυλοι της Δημητσάνας δούλευαν στο κεφαλάρι του Αϊ-Γιάννη και σε άλλα σημεία κατά μήκος του φαραγγιού.Την παραγωγή της μπαρούτης είχαν αναλάβει τότε οι αδελφοί Σπηλιοτόπουλοι, ενώ οι Δημητσανίτες είχαν απαλλαγεί από τη συμμετοχή στις μάχες για να δουλεύουν απερίσπαστοι σ' αυτήν. Το σπίτι των Σπηλιωτόπουλων είναι σήμερα ένα από τα διατηρητέα μνημεία της Δημητσάνας. Ίχνη των μπαρουτόμυλων διασώζονται μέχρι σήμερα, ενώ ένας αποκατεστημένος μπαρουτόμυλος λειτουργεί στον Αϊ-Γιάννη. Η ακμή της πόλης κράτησε μέχρι το 1900 περίπου οπότε και αρχίζει η υποβάθμισή της.
Άλλα αξιοθέατα της Δημητσάνας είναι οι έξι μπαρουτόμυλοι γύρω από την πόλη, τα σπίτια του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε' και του Παλαιών Πατρών Γερμανού και η θαυμάσια βρύση του Μουσταφά. Επίσης στο Κεφαλάρι του Αϊ-Γιάννη, 1.5 χιλ. από τη Δημητσάνα, σε μια πανέμορφη τοποθεσία, μπορεί κανείς να επισκεφθεί ένα πρότυπο και μοναδικό μουσείο, το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας και να θαυμάσει ένα έξοχο δείγμα της λειτουργίας των παραδοσιακών υδροκίνητων εγκαταστάσεων.
Η Δημητσάνα είναι διάσπαρτη από βυζαντινές εκκλησίες. Επτά εκκλησίες του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα υπάρχουν στην πόλη. Αριστουργήματα αρχιτεκτονικής και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και από ιστορική άποψη προσδίδουν στον οικισμό μια ιδιαίτερη γοητεία. Οι πιο αξιόλογες μεταξύ αυτών είναι οι εκκλησίες της Αγίας Κυριακής, απέναντι από τη Βιβλιοθήκη - μητροπολιτικός ναός της πόλης - του Αγίου Ευθυμίου, του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Ιωάννη και των Αγίων Ταξιαρχών. Διάσπαρτα είναι στην κωμόπολη παλιά πέτρινα αρχοντικά και πύργοι, αρκετά αναπαλαιωμένα σήμερα, αληθινά κομψοτεχνήματα. Ξεχωρίζουν ο Πύργος του Ξενιού, πενταόροφο πετρόχτιστο οικοδόμημα (ίσως το μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα) που σήμερα στεγάζει ξενώνα, όπως και το αρχοντικό του Καζάκου που στεγάζει τον κοινοτικό ξενώνα.
Η περιοχή εκατοικείτο από την αρχαιότητα. Στην 'Πλάτσα', στο ένα από τα υψώματα που είναι χτισμένη η Δημητσάνα, υπήρχε στην αρχαιότητα η αρχαία κώμη Τεύθις. Ίχνη της σώζονται μέχρι σήμερα. Μεταξύ των σπιτιών διακρίνονται τμήματα οχυρωματικών τοίχων. Ευρήματα από την αρχαία κώμη εκτίθενται στην τοπική αρχαιολογική συλλογή που στεγάζεται στη Βιβλιοθήκη.
Η ιστορική, πολιτιστική και οικονομική πορεία της Δημητσάνας είναι στενά δεμένη με τον ποταμό Λούσιο και το φαράγγι του. Το ποτάμι - πασίγνωστο κατα την αρχαιότητα αλλά και από την αρχαία μυθολογία - περνά χαμηλότερα με κατεύθυνση προς βορρά διαγράφοντας ένα επιβλητικό φαράγγι, για να εκβάλλει τελικά στον ποταμό Αλφειό. Πρόκειται για ένα τόπο εξαιρετικού φυσικού κάλους, διάσπαρτο από ιστορικά, θρησκευτικά και αεχιτεκτονικά μνημεία, για τη διάσχισή του οποίου η Δημητσάνα αποτελεί ιδεώδη αφετηρία.
Στα δυτικά του φαραγγιού, κολλημένη σε απότομο βράχο του φαραγγιού βρίσκεται η βυζαντινή Μονή Φιλοσόφου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, που ιδρύθηκε το 963. Εδώ λειτουργούσε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η περιώνυμη Σχολή της Δημητσάνας, καθώς και το κρυφό σχολειό. Σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό του μοναστηριού. Σε απόσταση 4χλμ. βρίσκεται η μονή της Παναγίας των Αιμυαλών. Στην απέναντι πλευρά του φαραγγιού και κοντά στην μονή Φιλοσόφου είναι η Μονή του Τιμίου Προδρόμου. Η πορεία μέσα από το φαράγγι καταλήξει στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Γόρτυνας, όπου βρισκόταν το ιερό του Ασκληπιού. Η πρόσβαση στο Λούσιο, το φαράγγι και τα αποκαταστημένα μονοπάτια του, μπορεί να γίνει από την ίδια την πόλη, από το κοντινό χωριό Παλαιοχώρι, που βρίσκεται χαμηλότερα, από τη μονή Φιλοσόφου και το χωριό Μάρκος.
Η πόλη διαθέτει σήμερα άρτια υποδομή για τη φιλοξενία και εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Υπάρχουν ξενοδοχεία, ξενώνες και μονάδες με ενοικιαζόμενα δωμάτια, καθώς και εστιατόρια, ταβέρνες και καφετέριες. Iδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στο όμορφο νεόδμητο ανοικτό θέατρο που κοσμεί σήμερα την πόλη (κοντά στο κτήριο του Γυμνασίου στην έξοδο προς την Στεμνίτσα), στο νέο Δημαρχείο που στεγάζεται σε ανακαινισμένο αρχοντικό και στο νέο Κολυμβητήριο χτισμένο λίγο χαμηλότερα. Επίσης σε ένα χαρακτηριστικό παλιό αρχοντικό, τον πύργο Ξενιού που κτίστηκε το 1850 από τον σταφιδέμπορο της Πάτρας Κωνσταντίνο Κουκουζή και ήταν για την εποχή του μια πολυτελής κατασκευή. Οι εσωτερικοί τοίχοι και τα ταβάνια είναι ζωγραφισμένα στο χέρι από ειδικευμένους τεχνίτες της εποχής. Σήμερα το αρχοντικό αυτό είναι ανακαινισμένο και έχει διαμορφωθεί σε ξενώνα. Επίσης, σε εξέλιξη βρίσκεται η αναπαλαίωση άλλου αρχοντικού στην συνοικία Πλάτσα που θα στεγάσει το νέο Αρχαιολογικού Μουσείο. Τα τοπικά προϊόντα, κρέας, μέλι, παραδοσιακά γλυκά και ζυμαρικά, είναι εξαιρετικής ποιότητας και περιζήτητα.
Από τη Δημητσάνα μπορεί κανείς να κατευθυνθεί οδικά, από τη μια κατεύθυνση προς τη Βυτίνα και τα Λαγκάδια, και από την άλλη, προς τη Στεμνίτσα (8 χιλ.) και από εκεί, μετά από μια συναρπαστική διαδρομή προς την Τρίπολη. Στην είσοδο της πόλης, υπάρχει δεξιά δρόμος που οδηγεί στην Ζάτουνα και τα χωριά της Ηραίας Παλούμπα, Ράφτη και Λουτρά. Ο δρόμος προς το Παλαιοχώρι επιτρέπει απ' ευθείας οδική πρόσβαση στη μονή Φιλοσόφου, τη μονή Προδρόμου, την αρχαία Γόρτυνα και τα χωριά Ελληνικό και Μάρκος. Συγχρόνως αποτελεί μια θαυμάσια διαδρομή μέσα από το φαράγγι.
arcadia.ceid.upatras.gr
web-greece.gr
"Δωρεάν για όλους του χρήστες του ιντερνετΠεριγραφή 1. ΔΩΡΕΑΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΣΤΟΝ Η/Υ (ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ 1000ΑΔΕς)2. ΔΩΡΕΑΝ ΡΑΔΙΩΦΟΝΟ ( ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ 1000ΑΔΕΣ)3. ΔΩΡΕΑΝ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ -ΓΝΩΡΙΜΙΕΣ- CHAT ROOMS4. ΔΩΡΕΑΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΕΒΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ YOU TUBE ΟΤΙ ΘΕΛΕΙΣ ΜΕ ΕΝΑ ΚΛΙΚ5. ΔΩΡΕΑΝ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΠΟ WWW.TSEKOURATOI.GR ΜΕ ΕΝΑ ΚΛΙΚ6. ΔΩΡΕΑΝ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΟΥ FACEBOOK7. ΔΩΡΕΑΝ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 1000 ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΑΛΙΑ CLASSIC (PACMAN ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ)8. ΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΣΟΥ ΜΕ ΤΟ FACEBOOK ΚΑΙ ΛΑΜΒΑΝΕΙΣ ΤΙΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΚΑΝ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΣΤΟ FACEBOOKΟΛΑ ΑΥΤΑ ΠΟΥ ΛΕΜΕ ΔΩΡΕΑΝΕΛΕΓΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣ ΤΑ ΠΑΝΤΑΕΓΓΥΗΣΗ WWW.TSEKOURATOI.GRΑΠΛΑ ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (ΠΑΙΖΕΙ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ)ΚΑΙ ΚΑΝΤΕ ΤΟ INSTALL.ΟΤΑΝ ΘΑ ΑΝΟΙΞΕΤΕ ΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΣΑΣ ΘΑ ΔΕΙΤΕ ΜΙΑ ΠΡΑΣΙΝΗ ΜΠΑΡΑ ΠΑΝΩ ΠΑΝΩ. ΟΛΑ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΚΕΙ ΜΟΝΙΜΑ ΠΛΕΟΝ.