Αναμφισβήτητα το διαζύγιο είναι μια τραυματική εμπειρία τόσο για αυτούς που χωρίζουν όσο και για τα ίδια τα παιδιά...Ωστόσο πολλοί ειδικοί φαίνεται να υποστηρίζουν πως το διαζύγιο από μόνο του δεν βλάπτει ανεπανόρθωτα το παιδί, αντιθέτως αυτό που το επηρεάζει συναισθηματικά είναι κυρίως η κακή επικοινωνία των γονέων. Οι γονείς που... διαρκώς συμπεριφέρονται επιθετικά ο ένας στον άλλο αποτελούν αρνητικό πρότυπο για το παιδί τους κυρίως σε ότι αφορά τη σχέση τους με τα άλλα παιδιά. Τι εννοώ με αυτό; Τα παιδιά που βιώνουν καθημερινά συγκρούσεις μέσα στο σπίτι, τα παιδιά που βλέπουν τον έναν γονέα να περιφρονεί διαρκώς τον άλλον συχνά εμφανίζουν και υιοθετούν παρόμοια πρότυπα συμπεριφοράς με αποτέλεσμα να αδυνατούν να συσχετιστούν ομαλά με τους συνομηλίκους τους.
Σημαντικό λοιπόν είναι να καταλάβει κανείς πως το διαζύγιο από μόνο του, δεν είναι ικανό να προκαλέσει συναισθηματικές δυσκολίες στο παιδί αλλά ο τρόπος που οι ίδιοι οι γονείς χειρίζονται το διαζύγιο.
Σχετικά με τις επιπτώσεις που έχει η διαδικασία του διαζυγίου πάνω στα παιδιά, έχουν γίνει διάφορες έρευνες, οι οποίες έχουν καταδείξει ότι ορισμένες ψυχολογικές αντιδράσεις τις συναντάμε κατά κανόνα σε όλα τα παιδιά του διαζυγίου και ότι το ξεπέρασμα των προβλημάτων ευνοείται ή όχι από συγκεκριμένους παράγοντες. Επίσης προκύπτει σύμφωνα πάντα με τις έρευνες ότι οι επιπτώσεις ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία και το φύλο του παιδιού.
Θα σας εξηγήσω αμέσως τι σημαίνει αυτό. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δυσκολεύονται πολύ να καταλάβουν τι σημαίνει πως η μαμά και ο μπαμπάς δεν θα ζουν πια μαζί και κυρίως δυσκολεύονται να κατανοήσουν για πιο λόγο συμβαίνει αυτό με αποτέλεσμα πολλές φορές να νομίζουν πως φταίνε τα ίδια που δεν ήταν καλά παιδιά και που δεν κάθονταν φρόνιμα. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας κατανοούν καλύτερα τη λέξη «διαζύγιο» ωστόσο αρνούνται έντονα τον χωρισμό των δύο γονέων. Τα παιδιά στην εφηβεία που ίσως έχουν καταλάβει πως κάτι δεν πάει καλά μεταξύ των γονιών του, συνήθως δεν θεωρούν παράλογη αυτή τη διαδικασία. Πόσες άλλωστε δεν είναι οι φορές που οι έφηβοι έχουν βαρεθεί και κουραστεί από τους καυγάδες των γονιών τους και λένε χαρακτηριστικά: «γιατί δεν παίρνετε διαζύγιο να ησυχάσουμε όλοι»;
Όταν υπάρχουν δυσκολίες προσαρμογής στον χωρισμό των γονέων, οι πιο συνηθισμένες αλλαγές στην συμπεριφορά των παιδιών την περίοδο μετά το διαζύγιο είναι : η επιθετική/ αντιδραστική συμπεριφορά και τα συμπτώματα άγχους, απομόνωσης και γενικότερης χαμηλής διάθεσης. Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορεί να παρατηρηθεί επιστροφή σε προγενέστερα στάδια εξέλιξης (π.χ. το παιδί αρχίζει πάλι να βρέχεται πάνω του) καθώς και ένταση κάποιων φόβων (π.χ. για το σκοτάδι). Στα παιδιά σχολικής ηλικίας παρατηρείται και έκπτωση στις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις ενώ κάποιες φορές μπορεί να εμφανιστούν διαταραχές στον ύπνο ή το φαγητό. Στους εφήβους συνήθως παρατηρείται θλίψη και οργή με αποτέλεσμα να αναζητούν διέξοδο εκτός σπιτιού και να παραμελούν κάποιες υποχρεώσεις τους.
Επειδή λοιπόν είναι πιθανό ότι ο χωρισμός θα προκαλέσει έντονη διατάραξη της ψυχικής ισορροπίας του παιδιού καλό θα ήταν οι γονείς να ακολουθήσουν κάποιες συμβουλές έτσι ώστε η διαδικασία του διαζυγίου να είναι όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη γι’ αυτό.
Καταρχήν θα πρέπει να πουν στα παιδιά πως θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν ως γονείς γι’ αυτά , θα τα αγαπούν και θα τα φροντίζουν ώσπου να μεγαλώσουν. Να τους πουν ότι δεν είναι τα ίδια υπεύθυνα για το χωρισμό. Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνουν τα παιδιά να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, και να τα βοηθούν να λύσουν κάθε απορία τους. Το παιδί έχει ανάγκη να νιώσει ασφάλεια και την ασφάλεια αυτή πρέπει να του την προσφέρουν οι γονείς του ακόμη και όταν ζουν χωριστά. Καλό είναι να ενημερώσουν τους δασκάλους και τους συγγενείς βοηθώντας έτσι το παιδί να το συζητήσει με κάποιον εάν το έχει ανάγκη. Επιπρόσθετα οι γονείς πρέπει να αφιερώνουν με συνέπεια ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα για να είναι ή για να κάνουν κάτι μαζί του.
Με όλα τα παραπάνω και κατανοώντας και την δυσμενή θέση των γονέων οι οποίοι και αυτοί με τη σειρά τους βιώνουν δύσκολα την περίοδο του διαζυγίου, θέλησα να βοηθήσω ώστε ο τραυματισμός των παιδιών να είναι όσο το δυνατόν μικρότερος. Κλείνοντας να προσθέσω πως ένα κλίμα διαφωνίας ή απάθειας μεταξύ των γονέων κλονίζει εξίσου το παιδί όσο και το διαζύγιο.
Γράφει η Χασακή Αλεξάνδρα ,
Ψυχολόγος στο Κέντρο Ειδικών
Θεραπειών για Παιδιά κ Εφήβους
ΒΟΝΙΤΣΑ PRESS
